Minik bebeğiniz göz açıp kapayana kadar büyüdü ve artık okula gidecek çağa geldi. Kuskusuz en az onlar kadar, belki onlardan da fazla heyecanlısınız. Ne de olsa, yeni bir deneyimle karşı karşıyasınız. Bu deneyimi daha önce büyük çocuğunuzla yaşamış bile olsanız, unutmayın ki kardeş dahi olsalar, her çocuğun mizacı farklıdır. Dolayısıyla, tepkileri de farklılık gösterecektir.
Farklı bir çevre/ortamda olmakla birlikte, oyuncakları paylaşmak, yemekhanede yemek yemek, sırasını beklemek vb. etkinliklerin çoğu çocuğunuzun ilk defa karşılaştığı durumlar olacağı için, başlarda huzursuz olması ve bazı olumsuzluklar yaşaması bu sürecin doğal bir parçasıdır. O nedenle, endişelenmemek ve sabırlı olmak gerekir.
Her çocuğun yeni durumlara alışma – uyum süresi birbirinden farklıdır. Kimi çocuk herkesten önce kalkıp, heyecanla okula gidiş saatinin gelmesini beklerken, kimisi de okula gitmemek için çeşitli bahanelere ve duygusal tepkilere başvurur. Bu nedenle, alışma sürecinin çocuğun özellikleri ve tepkileri göz önüne alınarak planlanması önemlidir. Özellikle “Bak Ayşe arkadaşlarıyla ne güzel oynuyor, sen hala bebek gibi ağlıyorsun?” gibi ifadelerden ve karşılaştırmalardan kaçınmak gerekir. Bu tip ifadeler çocukların kendilerini yetersiz hissetmelerine sebep olur. Zaten çocuk anneden ayrılmak ve yeni bir ortamda bulunmaktan duydukları kaygı, üzüntü gibi yoğun duygularla baş etmeye çalışmaktadır. Bu yüzden, sabahları sizden ayrılırken zorlanan çocuğunuza kızmak, azarlamak, kıyaslamak ya da tehdit etmek yerine, duygularını anladığınızı göstermeye özen gösterin. “Benden ayrılmanın seni üzdüğünü, sana zor geldiğini biliyorum. Biraz kaygılı olmakta da haklısın, ama burada yeni arkadaşlar edineceksin, yeni beceriler kazanacaksın. Akşam eve geldiğinde bana neler yaptığını anlatırsın.” vb. gibi ifadelerle çocuğunuzu rahatlatmaya çalışın.
Diğer yandan, kararlılığınızdan da ödün vermeyeceğinizi hissettirin. Ebeveyn hassasiyetinizi kullanarak sizi manipüle etmelerine izin vermeyin. Unutmayın ki, çocuğunuz O’ndan ayrılırken neler hissettiğinizi anlayabilir. Eğer kaygılı olduğunuzu ya da kararsızlık yaşadığınızı hissederse, sizden ayrılması ve okulda kalmayı kabullenmesi çok daha güç olacaktır. O nedenle duygularınızın farkında olun ve duygularınızı kontrol etmeye çalışın.
Evden çıkmadan önce çocuğunuzu rahatlatmak için O’nunla konuşabilirsiniz. Böylelikle okulda ayrılırken yapacağınız konuşma süresini de kısaltmış olursunuz.” Evden çıkmadan önce konuşmuştuk ya, seni şimdi okuluna bırakıyorum, ben de yapmam gereken işleri halletmeye/işe gidiyorum. Bakalım bu gün neler öğreneceksin. Akşam oğlum/kızım bana neler anlatacak diye merakla bekliyor olacağım.” vb. gibi ifadelerle kapı önündeki vedalaşmayı çok uzatmadan çocuğunuzu öğretmenine teslim edin. İlk zamanlar, sevdiği bir oyuncağı ya da size ait bir eşarp, toka, fotoğraf vb. bir eşyayı yanına almasına izin verebilirsiniz.
Evde her isteği yapılan, kurallarla henüz tanışmamış çocuklar, ilk zamanlar çeşitli bahanelerle okula gitmek istemeyebilirler. Evde kontrolü ele almış bir çocuğa, okuldaki kurallar ve sınırlar zorlayıcı gelebilir. Bu nedenle, öğretmeniyle de görüşerek, evde uyması gereken, yaşına uygun bazı kurallar belirlemek ve ufak sorumluluklar vermek çocuğunuzun okula uyumunu kolaylaştıracaktır.
Yeni kardeşi olmuş bir çocuk da, evde annesiyle bebeği yalnız bırakmak istemediği için okula uyum sağlamakta güçlük çekebilir. Bir yandan, kardeşinin tahtını elinden almasına alışmaya çalışırken, diğer yandan annesinin bebekle daha çok zaman geçirmek için kendisini okula gönderdiğini düşünebilir. Böyle durumlarda çocuğunuzla konuşmak ve duygularını ifade etmesine fırsat tanımak önemlidir. Siz de O okuldayken bebekle neler yaptığınızı paylaşabilirsiniz. Yaptıklarınızın evde olduğu zamanlardan farklı olmadığını görmek O’nu rahatlatacaktır. Akşamları mutlaka O’nunla baş başa nitelikli zaman geçirmeye gayret edin. Aksi takdirde, yaşadığı duygusal yoğunluğun yükü altında ezilmeye başlayacak, duygularını öfke/ağlama krizleri, bebeksi ve anneye bağımlı davranışlarla dışa vurmaya başlayacaktır.
Aynı çevrede yaşayan çocukların okul dışında da birbirlerini görmeleri okula uyumlarını kolaylaştıracaktır. Aileler çeşitli etkinliklerde çocuklarını bir araya getirebilir, ev ziyaretleri yapabilirler. Tanıdıkları çocuklarla aynı ortamda olmak, okulda geçirdikleri zamanlardan daha çok keyif almalarını sağlayacaktır.
Uzman Psikolojik Danışman [Yazar]