3 - 6 Yaş Arası Çocukların Gelişim Özellikleri

Sosyal Gelişim:

3-6 yaş arası oyun çağı çocuğu bedenen,zeka ve kişilik bakımından hızla büyümekte,öteki dönemlerde kazandığı güven ve bağımsızlık duygularına paralel olarak çevresini genişletmekte,keşifler yapmaktadır.

Bu dönemde çocuğun çevresini,kendine,özellikle cinselliğe karşı merak ve öğrenme eğilimi kendini gösterir,soru sorması en yüksek düzeyine ulaşır.Girişim dönemi olarak adlandırılan bu dönemde çocuğun merak ve ilgilerine yönelik suçlayıcı,cezalandırıcı tutumlar onu hayat boyu gereken öğrenme isteğini,girişimciliğini  engelleyecek,bir takım sosyal ve duygusal sorunlara yol açabilecektir.

Bu dönem ayrıca çocukta vicdanın geliştiği dönemdir.Çocuk artık dış dünyadan,anne babasından gelen disiplini içselleştirmeye başalmıştır.Dozunda bir disiplin doğru ve sağlıklı bir vicdan gelişimine,suçlayıcı,cezalandırıcı disiplin bireyin suçluluk duygularının gelişimine yol açar.Suçluluk duyguları çocuğun hareketlerini kısıtlar,yeni şeyler öğrenmek,merak etmek yani girişimcilik yeteneklerinden onu alıkoyar.Dozunda bir vicdan gelişimi ise toplumsal kurallara uyan ama gereksiz suçluluk duyguları ile kendini kısıtlamayan, dolayısıyla özgür düşünebilen, hedefler koyabilen,öğrenmeye açık,girişimci bir kişilik sağlayacaktır

Bilişsel Gelişim:

Bu evrede çocuk dile ve sembolik düşünce yeteneğine sahiptir. Sembolik düşünme yeteneği;kavram geliştirme,dil,jestler,yaratıcılık,resim ve diğer sanatsal eylemler için  temel oluşturu.Sembolik düşünme yeteneği oyunda da kendini gösterir.Çocuk farklı objeleri hayal ettiği biçimde kullanır,onlarla oynar.

Bu dönemdeki çocuğun zihinsel işleyişi görünenin etkisi altındadır.Örneğin eşit ağırlıkta olduğu gösterilen iki parça hamurdan birine daha büyük ,diğerine daha küçük bir şekil verildiğinde görüntünün etkisi altındaki bu yaş çocuğu büyük parçanın ağır olduğunu söyleyecektir

Benmerkezcilik bu dönemdeki düşünce yapısının tipik özelliğidir. Başkalarının duygu ve gereksinimlerini farketme konusunda yetersizlik gösterirler.Bu dönemin sonlarına doğru başkalarının ne hisettiği ve ne düşündüğüne ilişkin becerileri gelişmeye başlar.

3-4 yaş        

• Nesneler arasındaki ilişkileri anlayabilir,eşleştirme yapabilirler.                    
• Uzun-kısa ayırımını yapabilirler.                    
• Basit-somut sınflandırmalar yapabilirler (yiyecek,giyecek,hayvan gibi)                     1
• 0’a kadar sayabilir                    
• 6 parçalı yap boz yapabilir                    
• Kare çizebilir                    
• Benzerlik ve farklılıkları söyleyebilir.                    
• 3 rengi isimlendirebilir                    
• 3 şekli isimlendirebilir (kare,üçgen,daire) 

4-5 yaş            

• Kısa dize,tekerleme tekrar edebilir                     
• Ağır-hafif ayırımı yapabilir                      
• Dinlediği öyküdeki birkaç ana noktayı tekrarlayabilir                      
• İnsan resmi çizebilir                     
• 20’ye kadar sayabilir
• 1-20 arası rakamları tanıyabilir
• Sağını solunu söyleyebilir                     
• Adını yazabilir                     
•  Basit labirenti tamalayabilir                     
•  Haftanın günlerini söyleyebilir                     
• Basit toplama çıkartma yapabilir                     
• 100’e kadar sayabilir

Motor Gelişim:

3-4-yaş

• Makas kullanabilir                              
• Atlayıp,zıplar,topa tekme atar,parmak ucunda yürür                              
• Kısa mesafe koşar,3 tekerlekli bisiklete biner                              
• Ayak değiştirerek merdiven çıkabilir                              
• Atılan topu tutabilir                              
•  Öne doğru takla atabilir

4-5 yaş

• 4-8 saniye tek ayak üzerinde durabilir                              
• Öne doğru,arkaya doğru çift ayak zıplar                              
• Eğik çizgiyi ,daireyi makasla kesebilir                              
• Ev,adam,ağaç resmi yapabilir

5-6 yaş  

• Denge tahtasında yürüyebilir                              
• Ayak değiştirerek zıplayabilir                              
• Sınırların içini boyayabilir                               
• Modele bakarak harfleri,karmaşık şekilleri kopya edebilir.                               
• İp atlayabilir                               
• İki tekerlekli bisiklete binebilir                               
• Patenle kayabilir

 Dil Gelişimi:

3-4 yaş                    

• Soru ekini doğru olarak cümle sonunda kullanabilir                               
• Sık kullanılan nesnelerle ne yapıldığını söyleyebilir                               
• Gelecek zaman kipini kullanabilir                               
• Sıralamalı iki  olayı kısa cümlelerle anlatır

4-5 yaş

• Edilgen cümle kullanır                                
• Birleşik cümle kullanır (topa vurdum ve top yola kaçtı)
• Nesnelerin altını,üstünü bulabilir                                 
• Resimdeki saçmalıkları gösterebilir,yardımla anlatabilir

5-6 yaş

• Zıtlıklarla ilgili karşılaştırmalarda en son kelimeyi söyler.   ( Örn. Yazın hava sıcaktır,kışın............. )                                 
• Bildiği bir hikayeyi anlatır                                
• Kafiyeleri farkeder                                
• Karmaşık cümleler kurabilir
• Adresini söyleyebilir                                 
• Telefon numarasını söyleyebilir                                
• Basit fıkralar anlatabilir                                
• Günlük deneyimlerini anlatabilir                                
• Sözcükleri tanımlayabilir                                
• Dün ve yarın’ı anlamlı olarak kullanabilir                                
• Yeni ve bilmediği sözcüklerin anlamını sorar

Gülay ÖTER
Uzm. Pedagog M.A